Kort antwoord: ja! Wist je dat Van Gogh zelfs pianoles nam in Eindhoven? Dit was in 1883-1885 tijdens zijn carrière als schilder. Volgens Anton Kerssemakers dacht zijn leraar Hein van der Zanden “hij moet met een gek te maken hebben en werd zo bang voor hem dat hij stopte met de lessen”. Maar waarom?

Kerssemakers schreef in 1912:

“Van Gogh vergeleek schilderkunst altijd met muziek om de tonen beter te begrijpen. Hij bleef de noten van de piano vergelijken met Pruisisch blauw en donkergroen of donker oker met helder cadmium.”

Je geniet misschien van de creativiteit van Van Gogh, maar het werd zijn pianoleraar te veel en hij stopte met de lessen. De intensiteit van een creatieve geest als die van Vincent laat zich echter niet zomaar dempen. Van Goghs associaties tussen kleur en muziek waren enkele jaren later nog springlevend in Arles.

Aan zijn broer Theo in september 1888:

"Maar ik ben weer zoals ik was in Nuenen, toen ik een vergeefse poging deed om muziek te leren - toen al - zo sterk voelde ik de verbanden die er zijn tussen onze kleur en de muziek van Wagner.”

Richard Wagner (1813-1883) en zijn invloed op Van Gogh

De Duitse componist Wagner schreef opera's voor grote orkesten. Van Gogh was in 1887 met zijn broer naar optredens van Wagner in Parijs geweest. Theo schreef daarover aan hun zus Willemien:

"En voordat Vincent vertrok, ben ik met hem naar een paar Wagner-concerten geweest en we hebben er allebei erg van genoten."

Wagner had in zijn leven net als Van Gogh financiële problemen. Wagner zette door, bleef zijn dromen volgen en stierf rijk en beroemd. Het leven van Wagner heeft Van Gogh misschien geïnspireerd om het ook te blijven proberen. Maar in de eerste plaats was het de intimiteit in Wagners muziek die Van Gogh beïnvloedde.

Aan Willemien in maart 1888:

"Maar het palet van vandaag is absoluut kleurrijk - hemelsblauw, roze, oranje, vermiljoen, schitterend geel, felgroen, helder wijnrood, violet. Maar door alle kleuren te intensiveren bereikt men weer rust en harmonie. En zoiets gebeurt als met de Wagner-muziek die, uitgevoerd door een groot orkest, daarvoor niet minder intiem is.”

Impressionisme

In plaats van de werkelijkheid weer te geven, probeerden schilders in Van Goghs tijd eerder emotie over te brengen. Monet's schilderij “Impression, Sunrise” (vandaar de naam impressionisme) zou het begin van deze beweging kunnen zijn geweest. Uit de brieven van Van Gogh blijkt hoe hij wilde dat zijn schilderijen troosten, rust brengen. Om meer op muziek te lijken:
 
  • "Schilderen zoals het nu is belooft subtieler te worden - meer muziek en minder beeldhouwkunst - sterker nog, het belooft kleur.” - Augustus 1888
  • "En in een schilderij wil ik iets troostends zeggen, zoals een muziekstuk.” - september 1888
  • “...je kunt poëtisch zijn door kleuren goed te schikken, net zoals je troostende dingen kunt zeggen in muziek.” - november 1888

Zijn vriend Paul Gauguin moet begrepen hebben wat Van Gogh bedoelde. Vincent schreef hem in 1889:

“Ach! mijn beste vriend, om van schilderen te maken wat muziek van Berlioz en Wagner voor ons was... een troostende kunst voor noodlijdende harten! Er zijn er nog maar weinigen die het voelen zoals jij en ik!!!"

Hoor je muziek in de schilderijen van Van Gogh?

Brengt Van Goghs 'Amandelbloesem' Vivaldi's ‘Lente' uit 'De vier jaargetijden' voor jou wat naar boven? Laat jazzy muziek door Django Reinhardt je denken aan Van Goghs schilderij ‘Café Terras’ wellicht? En welke muziekstijl past bij Sterrennacht? Door op deze manier naar Van Goghs schilderijen in een museum te kijken, kom je misschien dichter bij hoe Van Gogh zijn palet ervoer tijdens het schilderen van zijn meesterwerken.
Was Van Gogh inspired by music?
Van Goghs 'Marguerite Gachet aan de Piano' (Dr. Gachets dochter)

Was Van Gogh inspired by Richard Wagner
Vincent and Theo was fan van Wagner's opera's in Parijs.

Misschien vind je dit ook leuk om te lezen:
      25-01-2021 16:52     Reacties ( 4 )
Reacties (4)
 CuriousColors -  15-02-2023

Do you think Van Gogh had synesthesia? My daughter has it to some extent and is sometimes frustrated that she sees emotions clearly in colors, but cannot express them in words.

 Elly -  17-03-2022

Listen to Brian Eno's tribute to Starry Night. Slipping Away is magic to listen to. Take a look at the lyrics as well.

 Kelly White -  24-08-2021

I agree with Ms. Shipp wholeheartedly!!!!!! My biggest disappointment was that the music used for the experience was not of the same period, let alone music that likely influenced Van Gogh. My husband loved the musical selections and well I was just disappointed. I should have brought my own play list.

 Kathy Shipp -  18-03-2021

I am disappointed that Van Gogh’s new Immersive Art Experience is not set to the music of Wagner or at least a contemporary. I loved the work; but I am a musician and that would have made it perfect as I study the arts as a whole.